Welke vetten kennen we en wat is het verschil?

Hoe zit het nu precies met vetten. “Als ik wil afvallen, moet ik zo min mogelijk vet eten”, denken veel mensen. Je lichaam heeft vetten nodig. Vet is een bron van energie, vitamine A, vitamine D, vitamine E en essentiële vetzuren. In voeding zitten verschillende soorten vet:  transvet verzadigd en onverzadigd. 

Transvetten

Komen voor in cake, koek, gebak, patat en geharde vetten. Ze zorgen voor verhoging van LDL-cholesterol ( “slechte cholesterol” genoemd. Het haalt het cholesterol uit de lever en transporteert het naar de lichaamscellen. Verhoogd LDL-cholesterol staat algemeen bekend als een risicofactor voor de ontwikkeling van coronaire hartziekten.) en verlaging van HDL-cholesterol (Het HDL-cholesterol is het goede cholesterol. Het helpt bij het opruimen van het cholesterol uit het bloed) Je vindt de transvetten meestal niet op het etiket terug.

Verzadigde vetten

Komt voor in rundvlees, boter en reuzel. Kan het LDL cholesterol verhogen

Onverzadigde vetten

Hier vallen enkelvoudige en meervoudige vetten onder. En ook Omega 3, 6 en 9. Ze komen voor in noten, zaden en pitten,  groente, olijfolie en vis. Het is een belangrijke voedingsbron voor het lichaam. Ze helpen het in balans brengen van een goed cholesterolgehalte 

Er zijn essentiële- en niet-essentiële vetzuren. Laat je niet verwarren door deze benamingen, want je hebt ze beiden even hard nodig, ze zijn allemaal noodzakelijk. Het is essentieel, omdat je deze vetzuren uit voeding moet halen, want je lichaam maakt ze niet (of zeer moeizaam) zelf aan.

Omega 3

Omega-3 zijn van die essentiële vetzuren en misschien wel gelijk de belangrijkste van de omega’s! Er zijn 3 verschillende omega-3 vetten, ALA (alfalinoleenzuur), EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). ALA kan je lichaam niet zelf aanmaken, dit zit o.a. in lijnzaadolie. Vanuit ALA kan je lichaam, onder optimale omstandigheden, heel moeizaam en zeer beperkt EPA en DHA aanmaken. EPA en DHA zijn het visitekaartje van omega-3. Zij helpen o.a. bij het reguleren van het immuunsysteem, de hersenfunctie en hart- en bloedvaten. EPA en DHA zit vooral in vette vis, zoals haring, sardines en zalm.

Omega 6

Omega-6 vetzuren zijn ook essentieel en de belangrijkste in deze omegafamilie is linolzuur (LA). Linolzuur werkt onder andere positief op de cholesterolhuishouding en het immuunsysteem. Het is terug te vinden in een aantal plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie en maïsolie, maar ook in heel veel fabrieksproducten (kant en klaar maaltijden, margarine, koek, snoep enz.). Dit laatste is de reden dat omega-6 bij veel mensen in (te) grote hoeveelheden binnenkomt.

Omega 9

Last but not least is er nog omega-9, een niet-essentieel vetzuur. Je lichaam kan dit zelf aanmaken vanuit oliezuur. In voeding vind je het in avocado’s, sesam en vooral olijfolie. Ook omega-9 helpt, naast vele andere gezondheid bevorderende functies, de cholesterolhuishouding te reguleren.

Verhouding

Het mensenlichaam zal het beste functioneren als alles in de juiste verhouding is. Zo ook de vetzuren, en hier gaat het tegenwoordig bij veel mensen mis. Vooral de verhouding tussen omega-3 en -6 blijkt van groot belang. In de huidige voeding is de verhouding tussen omega-3 en omega-6 ongeveer 1:20, terwijl 1:3  wenselijk is. De gunstige werking van omega-6 wordt bij een hoge inname namelijk teniet gedaan en het vetzuur werkt dan vooral ontstekingsbevorderend en kan uiteindelijk leiden tot chronische ontstekingsziekten.

HOE KOM JE WEER IN BALANS?

Om deze verhouding te herstellen is het beste om tegelijkertijd de inname van omega-6 te verlagen en die van omega-3 te verhogen. Voor het verlagen schrap je bij voorkeur de fabrieksproducten van je menu en eet je vooral vers. Voor het verhogen van omega-3 focus je vooral op het EPA en DHA, door het eten van vette vis. Daarnaast zijn supplementen geen overbodige luxe, omdat je nou eenmaal niet snel een te hoog gehalte aan visolie in je lichaam zult hebben. Met alleen vette vis eten, is het lastig om in balans te komen.